7.5 Η συνύπαρξη με τους άλλους χρήστες της οδού.

Πρέπει να λαμβάνετε υπόψη όλους τους χρήστες της οδού, με την επίγνωση του γεγονότος ότι κάθε κατηγορία χρηστών (οδηγοί, επιβάτες, πεζοί κλπ.) έχει τις ιδιαιτερότητές της. Δεν έχουν όλοι αμάξωμα που τους προστατεύει, οι δυνατότητές τους για επιτάχυνση ή επιβράδυνση ποικίλλουν κλπ. Στη συνέχεια επισημαίνονται κανόνες συμπεριφοράς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κατά κατηγορία χρηστών της οδού, αφού από αυτά εξαρτάται η ασφάλεια όλων (σχ. 7.60).

Σχ. 7.60

Οι χρήστες της οδού.

α) Οδηγοί — επικοινωνία με τους άλλους χρήστες.

– Προειδοποιητικά σήματα.

Προειδοποιώντας συστηματικά και έγκαιρα τους υπόλοιπους χρήστες του οδοστρώματος για την παρουσία σας και τις διαθέσεις σας, μειώνετε αισθητά τους κινδύνους του ατυχήματος. Οι δυνατότητες που προσφέρονται για να επικοινωνήσετε με τους υπόλοιπους χρήστες είναι ποικίλες:

1) Ηχητική προειδοποίηση: δεν πρέπει να ξεχνάτε, ότι εντός κατοικημένων περιοχών απαγορεύεται η χρήση ηχητικών προειδοποιήσεων, εκτός από την περίπτωση έκτακτης ανάγκης για την αποφυγή δυστυχήματος ή όταν μεταφέρονται άτομα που κινδυνεύουν ή έχουν ανάγκη άμεσης ιατρικής βοήθειας.

Μπορείτε επίσης να τη χρησιμοποιήσετε εκτός κατοικημένων περιοχών όταν είναι απαραίτητο, για να προειδοποιήσετε κάποιον οδηγό ότι επιθυμείτε να τον προσπεράσετε. Σε αυτήν την περίπτωση τα κορναρίσματα πρέπει να είναι σύντομα και διακριτικά.

2) Φωτεινή προειδοποίηση: σας επιτρέπει να δείξετε την παρουσία σας, αντικαθιστώντας την ηχητική προειδοποίηση, της οποίας η χρήση απαγορεύεται. Επί πλέον το βράδυ η φωτεινή προειδοποίηση είναι περισσότερο αποτελεσματική.

Για τη φωτεινή προειδοποίηση πρέπει να εναλλάξετε τα φώτα διασταυρώσεως (μεσαία) με τα φώτα πορείας (μεγάλα) (σχ. 7.61).

Σχ. 7.61

Φωτεινοί δείκτες φώτων διασταυρώσεως (πράσινο) και πορείας (μπλε).

3) Σήματα με τη χρήση φρένων: με το πάτημα του ποδομοχλού του φρένου, ανάβουν τα κόκκινα φώτα τροχοπεδήσεως (σχ. 7.62). Αυτό προειδοποιεί τους υπόλοιπους χρήστες του οδοστρώματος για το φρενάρισμά σας. Σε περίπτωση επείγουσας τροχοπεδήσεως (σε αυτοκινητόδρομο, επικίνδυνες στροφές κλπ.), οι διαδοχικές πιέσεις στον ποδομοχλό του φρένου σάς επιτρέπουν να επισύρετε την προσοχή των οδηγών που σάς ακολουθούν ώστε να προετοιμασθούν για αντίστοιχους χειρισμούς του αυτοκινήτου τους.

Όταν τα φώτα πεδήσεως δεν λειτουργούν η προειδοποίηση δίδεται είτε με τα αλάρμ είτε με το χέρι του οδηγού (έκταση αριστερού βραχίονα και συνεχή κίνησή του πάνω - κάτω).

Σχ. 7.62

Χρήση φώτων τροχοπεδήσεως ως προειδοποιητικό

4) Χρήση δεικτών κατευθύνσεως (φλας): χρησιμοποιούνται αν έχετε σκοπό να αλλάξετε πορεία ή κατεύθυνση, δηλαδή αν σκοπεύετε:

• Να αλλάξετε λωρίδα κυκλοφορίας.

• Να προσπεράσετε.

• Να στρίψετε αριστερά ή δεξιά.

• Να ξεκινήσετε μετά από κάποια στάση ή στάθμευση.

• Να σταματήσετε.

Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιήσετε τους δείκτες αλλαγής κατευθύνσεως, ανεξάρτητα από τη γενικότερη προσοχή για την ασφαλή πραγματοποίηση του ελιγμού που σκοπεύετε να κάνετε.

Η χρήση των δεικτών αλλαγής κατευθύνσεως πρέπει να γίνεται πάντοτε την κατάλληλη χρονική στιγμή (ούτε πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά) και καθ’ όλη τη διάρκεια του ελιγμού.

Εάν για παράδειγμα πρόκειται να στρίψετε στο δεύτερο δρόμο δεξιά, πρέπει να περάσετε τον πρώτο δρόμο και ύστερα να ανάψετε το δεξί φλας (σχ. 7.63). Αν το ανάψετε ενωρίτερα, υπάρχει ενδεχόμενο αυτοί που σας ακολουθούν να πιστέψουν ότι θα στρίψετε στον πρώτο δρόμο. Αν επίσης πρόκειται να σταθμεύσετε δεξιά αμέσως μετά τη διασταύρωση, ανάψτε το δείκτη μόλις ακριβώς περάσετε το μέσον της διασταυρώσεως.

Όταν τα φλας δεν λειτουργούν, τα σήματα δίδονται από τον οδηγό με αντίστοιχες κινήσεις του χεριού.

• Στροφή αριστερά: έκταση του χεριού αριστερά (σχ. 7.64).

• Στροφή δεξιά: κάμψη του αριστερού βραχίονα προς τα πάνω (σχ. 7.65).

• Ελιγμός σταθμεύσεως: κάμψη του βραχίονα προς τα κάτω (σχ. 7.66).

Σχ. 7.63

Χρήση δεικτών κατευθύνσεως την κατάλληλη χρονική στιγμή.

Σχ. 7.64

Προειδοποίηση με το χέρι για αριστερή στροφή.

Σχ. 7.65

Προειδοποίηση με το χέρι για δεξιά στροφή.

Σχ. 7.66

Προειδοποίηση με το χέρι για ελιγμό

5) Χρήση φώτων έκτακτης ανάγκης (αλάρμ): ανεξάρτητα από άλλες ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβαίνετε, οφείλετε να χρησιμοποιείτε τα φώτα έκτακτης ανάγκης (αλάρμ) οπωσδήποτε στις εξής περιπτώσεις:

• Κάθε φορά που χαλάει το όχημά σας στο δρόμο (σχ. 7.67).

• Κάθε φορά που κινείσθε με υπερβολικά μειωμένη ταχύτητα (βλάβη κλπ.).

• Κάθε φορά που είσθε ο τελευταίος μιας συνεχόμενης σειράς οχημάτων και η κυκλοφορία επιβραδύνεται ξαφνικά.

6) Χειρονομίες διευκολύνσεως κυκλοφορίας: δεν είναι υποχρεωτικές, ούτε προβλέπονται από τον Κ.Ο.Κ., όμως πρόκειται για χειρονομίες ευγένειας που ολοκληρώνουν κάποια πληροφορία συμπεριφοράς οδηγού ή πεζού και μειώνουν τις συνθήκες ατυχήματος, εκνευρισμού ή κυκλοφοριακής συμφορήσεως. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

• Να υποδείξετε σε κάποιο πεζό, που διστάζει να διασχίσει τη διάβαση, ότι του παραχωρείτε την προτεραιότητα. Στην περίπτωση αυτή βεβαιωθείτε πριν, για την ασφάλεια του πεζού, για παράδειγμα ότι δεν ετοιμάζεται κάποιο άλλο όχημα να σας προσπεράσει (σχ. 7.68).

• Να υποδείξετε σε κόμβο ή διασταύρωση την παραχώρηση προτεραιότητας σε άλλον οδηγό ή να ευχαριστήσετε ευγενικά οδηγό, που σας παραχώρησε την προτεραιότητα.

Σχ. 7.67

Προειδοποιητικό τρίγωνο και φώτα έκτακτης ανάγκης αν μείνετε στο δρόμο από βλάβη.

Σχ. 7.68

Υπόδειξη σε πεζό να διασχίσει τη διάβαση.

β) Οι πεζοί.

– Οι γενικοί κανόνες.

Οι πεζοί, είναι οι περισσότερο τρωτοί χρήστες του δρόμου σε περίπτωση ατυχήματος και δυστυχώς, στη χώρα μας, σχεδόν το 1/4 των νεκρών από τροχαία ατυχήματα είναι πεζοί. Οφείλετε λοιπόν (ως οδηγοί) να αυξήσετε την προσοχή σας, να διευκολύνετε τη μετακίνησή τους και να εγγυηθείτε την ασφάλειά τους. Μην ξεχνάτε ακόμα ότι στους πεζούς περιλαμβάνονται μικρά παιδιά, υπερήλικες, μύωπες ή τυφλοί, βαρήκοοι ή κωφοί κλπ., δηλαδή άτομα με κάποιο μεγαλύτερο ή μικρότερο πρόβλημα, που δικαιούνται το σεβασμό κάθε οδηγού, κάθε σωστού πολίτη. Μην ξεχνάτε τέλος, ότι και εσείς ορισμένες στιγμές είστε πεζοί και απαιτείτε από τους άλλους το σεβασμό στην κυκλοφορία σας ως πεζοί. Θυμηθείτε επίσης ότι ορισμένες φορές κάποιοι πεζοί, κυρίως τα παιδιά, μπορεί να είναι απρόβλεπτοι στην κίνησή τους στο δρόμο (σχ. 7.69).

Σχ. 7.69

Παραχώρηση προτεραιότητας στους πεζούς.

Σχ. 7.70

Παραχώρηση προτεραιότητας σε διάβαση πεζών.

Η σωστή συμπεριφορά σας ως οδηγού προς τον πεζό σημαίνει:

1) Όταν πλησιάζετε σε διάβαση πεζών πρέπει να επιβραδύνετε και να σταματήσετε, αν είναι απαραίτητο, για να περάσουν οι πεζοί (σχ. 7.70).

2) Όταν περνάτε κοντά από κάποιον πεζό να αφήνετε πάντα απόσταση 1 m τουλάχιστον.

3) Εάν το οδόστρωμα είναι βρεγμένο και υπάρχουν λακκούβες με νερό, προσέχετε ώστε να μην τον βρέξετε.

4) Όταν κάποιος πεζός αρχίζει να διασχίζει το οδόστρωμα, του παραχωρείτε την προτεραιότητα, ακόμα και αν διασχίζει το οδόστρωμα έξω από τη διάβαση.

5) Να μη διακόπτετε ποτέ την πορεία μιας ομάδας πεζών τη στιγμή που διασχίζει κάθετα το οδόστρωμα, όσο και αν βιάζεσθε, όσο και αν χρειασθεί να περιμένετε.

6) Κάθε φορά που βγαίνετε από θέση στάσεως ή σταθμεύσεως, να οδηγείτε πολύ προσεκτικά, γιατί μπορεί ανά πάσα στιγμή να παρουσιασθεί ένας πεζός και πρέπει να του παραχωρήσετε την προτεραιότητα.

7) Δεν πρέπει να σταματάτε ή να σταθμεύετε σε διάβαση πεζών και σε απόσταση 5 m από αυτήν.

8) Όταν επιχειρείτε να προσπεράσετε σταματημένο λεωφορείο ή μεγάλο όχημα, οπότε έχετε μειωμένη ορατότητα, να επιβραδύνετε και να ελέγχετε με ιδιαίτερη προσοχή, μήπως κάποιος πεζός επιχειρήσει ξαφνικά να διασχίσει το οδόστρωμα εμπρός από τα οχήματα αυτά.

9) Όταν επιχειρείτε ελιγμούς για να πραγματοποιήσετε στάση ή στάθμευση ή προτίθεσθε να ξεκινήσετε από θέση στάσεως ή σταθμεύσεως, να προσέχετε ιδιαίτερα για να μην προκαλέσετε ατύχημα σε πεζό και κυρίως σε μικρά παιδιά.

10) Δεν πρέπει να προσπεράσετε ποτέ άλλο χρήστη του οδοστρώματος, πλησιάζοντας σε κάποια διάβαση πεζών.

11) Να είσθε ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τη διέλευσή σας μπροστά από σχολεία, παιδικούς σταθμούς κλπ., και να συμμορφώνεσθε με τις υποδείξεις των Σχολικών Τροχονόμων.

12) Να οδηγείτε με αυξημένη προσοχή όταν διέρχεσθε μπροστά από κέντρα διασκεδάσεως, ταβέρνες κλπ., κυρίως τις μεταμεσονύκτιες ώρες, διότι η κίνηση των πεζών μπορεί να είναι απρόβλεπτη.

Η μέριμνα για την οδική ασφάλεια, αποτελεί ευθύνη και των πεζών. Γι’ αυτό ο πεζός:

  1. Δεν πρέπει να ξεχνά ποτέ ότι και αυτός υπόκειται στους κανόνες του Κ.Ο.Κ.

    2. Σχ. 7.71

    Διαγράμμιση διαβάσεως πεζών.

  2. Όταν πρόκειται να διασχίσει το οδόστρωμα, να χρησιμοποιεί μόνον τις καθορισμένες διαβάσεις πεζών, σηματοδοτημένες ή όχι (σχ. 7.71 και 7.72). Σε ορισμένες θέσεις (κυρίως δημοσίων έργων) οι πεζοί θα πρέπει να κινούνται στη λωρίδα (ή διάδρομο) που τους έχει ειδικά διατεθεί.

Απαγορεύεται η διέλευση πεζών (κόκκινο).

Επιτρέπεται η διέλευση πεζών (πράσινο).

Σχ. 7.72

Ρύθμιση διελεύσεως πεζών με φωτεινή

3) Ο πεζός δεν πρέπει να ξεχνά, ότι, αν εμπλακεί σε ατύχημα με όχημα, οι συνέπειες για την υγεία του και τη σωματική του ακεραιότητα θα είναι τραγικές.

4) Ο πεζός θα πρέπει να θυμάται πάντα πως ένα αυτοκίνητο δεν μπορεί να σταματήσει «επί τόπου». Γι' αυτό εάν βλέπει κάποιο όχημα να φθάνει με σχετικά μεγάλη ταχύτητα, να αποφεύγει να διασχίζει το οδόστρωμα, ακόμα και σε διάβαση πεζών.

5) Αν πεζοί χρησιμοποιούν το οδόστρωμα (λόγω ελλείψεως πεζοδρομίου κλπ.) οφείλουν να βαδίζουν αντίθετα με την κατεύθυνση της κυκλοφορίας και όσο το δυνατόν πλησιέστερα προς το άκρο του οδοστρώματος (σχ. 7.73 και 7.74).

6) Γενικά πρέπει να ελέγχουν πάντα το οδόστρωμα που επιθυμούν να διασχίσουν και να μην κατεβαίνουν σε αυτό πριν βεβαιωθούν ότι μπορούν να το διασχίσουν με ασφάλεια.

Σχ. 7.73

Αντικανονική κίνηση πεζών σε δρόμο χωρί

Σχ. 7.74

Σωστή κίνηση πεζών σε δρόμο χωρίς πεζοδρόμιο (σε στοίχο).

– Πινακίδες που ρυθμίζουν τη διέλευση πεζών.

Οι πινακίδες που ρυθμίζουν τη διάβαση των πεζών (σχ. 7.75) είναι:

Κ-15: Κίνδυνος λόγω διαβάσεως πεζών.

Κ-16: Κίνδυνος λόγω συχνής κινήσεως παιδιών (σχολεία, γήπεδα κλπ.).

Ρ-15: Απαγορεύεται η είσοδος στους πεζούς.

Ρ-55: Οδός υποχρεωτικής διελεύσεως πεζών (απαγορεύεται η διέλευση άλλων, εκτός από πεζούς, οχήματα άμεσης ανάγκης και οχήματα για την είσοδο-έξοδο σε παρόδιες ιδιοκτησίες).

Π-21: Διάβαση πεζών.

Π-61: Υπέργεια διάβαση πεζών.

Π-62: Υπόγεια διάβαση πεζών.

Π-63: Ανισόπεδη διάβαση πεζών χωρίς σκαλοπάτια.

K-15

K-16

P-15

P-55

Π-21

Π-61

Π-62

Π-63

Σχ. 7.75

Πινακίδες που ρυθμίζουν τη διέλευση πεζών.